Elektrik talebinde ciddi gerileme öngörüsü
Küresel elektrik talebindeki büyüme, yüksek fiyatlar ve zayıf iktisatların tesiriyle yavaşlıyor.
Küresel elektrik talebindeki büyümenin bu yıl zayıf global ekonomik göstergeler ve yüksek fiyatların tesiriyle geçen yıla nazaran sert bir düşüş göstermesi beklenirken, talepteki yavaşlamayla elektrik bölümünden kaynaklı karbon emisyonlarının yüzde 1 azalacağı hesaplanıyor.
Uluslararası Güç Ajansının (UEA) Elektrik Piyasası Raporu’na nazaran, elektrik talebi bu yıl yüzde 2,4 büyüyecek. Bu oran, Kovid-19 salgını sonrası geçen yıl elektrik talebinde görülen yüzde 6’lık güçlü artışa nazaran hayli düşük düzeyde bulunuyor. Lakin artış, salgın öncesindeki son 5 yıldaki ortalama talep artışıyla paralel seyrediyor.
Ekonomilerin salgın sonrası toparlanamadan Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaşın tesiriyle zayıflamaya devam etmesi, doğalgaz ve kömür fiyatlarındaki artışın elektrik fiyatlarını yükseltmesi, elektrik talebindeki büyümeyi yavaşlatan ana nedenler olarak öne çıkıyor.
Küresel elektrik talebindeki kısıtlı büyümeye karşın, yenilenebilir güç kaynaklarından elektrik üretiminin bu yıl yüzde 10 artarak kısıtlı ölçüde da olsa fosil yakıtlardan üretimi ikame etmesi bekleniyor.
Kömürden elektrik üretiminde artış
Nükleerden elektrik üretiminde ise bu yıl yüzde 3 azalış öngörülüyor. Buna karşın, düşük karbonlu elektrik üretiminin toplamda yüzde 7 artacağı ve fosil yakıtlardan elektrik üretiminde yüzde 1’lik düşüş sağlayacağı hesaplanıyor.
Düşük karbonlu kaynaklardan üretimin artması ve talepteki yavaşlamayla, elektrik kesimi kaynaklı karbon emisyonlarının yüzde 1 azalması bekleniyor. Böylelikle, global elektrik bölümünden kaynaklanan karbon emisyonları 2021’de ulaştıkları tüm vakitlerin en yüksek düzeyinden düşmüş olacak.
Karbon emisyonlarındaki düşüş, dünyada ve bilhassa Avrupa’da Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası doğal gaz tedarikinde yaşanan kısıtlar nedeniyle kömür tüketiminin arttığı bir devirde görülecek.
Kömürden elektrik üretiminin bu yıl Avrupa’nın kullanımının tesiriyle artması beklenirken, doğal gazdan elektrik üretiminin yüksek fiyatlara bağlı olarak yüzde 2,6 düşmesi bekleniyor.
En tesirli tahlil, pak güç dönüşümünü hızlandırmak
Rapora nazaran, bu yılın birinci yarısında Avrupa’da ortalama doğalgaz fiyatları geçen yılın birebir devrine nazaran 4 kat, kömür fiyatları ise 3 kat daha arttı. Kömür ve gaz fiyatlarındaki artışlar da elektrik fiyatlarını birçok piyasada üç kattan fazla yükseltmiş durumda.
UEA Güç Piyasaları ve Güvenliği Yöneticisi Keisuke Sadamori, rapora ait değerlendirmesinde, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın tesiriyle dünyanın “ilk gerçek global güç krizini” yaşadığını belirterek, şunları kaydetti:
“Elektrik dalı, en ağır etkilenen dallar ortasında. Bu durum bilhassa güç piyasasında şiddetli bir karmaşanın yaşandığı Avrupa’da epey bariz. Tedarik kısıtları ve artan fiyatların kırılgan elektrik sistemlerinde zorluklar oluşturduğu ve kesintilere neden olduğu gelişen ekonomilerde de tıpkı halde. Hükümetler, acil tedbirlerle anlık zorluklara deva arıyorlar fakat birebir vakitte pak güç dönüşümünü hızlandırmaya da odaklanmalılar zira bu krize en tesirli ve uzun vadeli karşılık pak güç kaynaklarıyla verilebilir.”